Ćw. 1. Zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązującego
I. Pojęcie zamkniętego systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego i jego składniki
1. Konstytucja.
2. Ustawa o zmianie konstytucji.
3. Akty prawa międzynarodowego jako źródła prawa w RP. Ratyfikowana umowa międzynarodowa.
4. Prawo Wspólnot Europejskich (akty prawa ponadnarodowego).
4.1. Zjawisko „multicentryczności”. Współistnienie systemu prawa krajowego i ponadnarodowego.
4.2. Źródła prawa wspólnotowego. Prawo „pierwotne” i „wtórne (pochodne)”
4.3. Traktaty założycielskie WE i UE.
4.4. Rozporządzenia.
4.5.Dyrektywy.
4.6.Decyzje.
4.7. Źródła prawa w II i III filarze Unii Europejskiej.
5. Ustawa. Pojęcie i cechy. Ogólne informacje o procesie ustawodawczym.
6. Rozporządzenie z mocą ustawy.
7. Rozporządzenie. Konstrukcja szczegółowego upoważnienia.
8. Akty prawa miejscowego.
II. inne źródła prawa powszechnie obowiązującego i akty prawa wewnętrznie obowiązującego.
Wymagana literatura podstawowa: Bogusław Banaszak, Prawo konstytucyjne, 6. Wyd. Warszawa 2012; s. 27 – 59; 113 – 169; 502. Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach: Konstytucja RP (ze szczególnym uwzględnieniem rozdziału III, art. 118-124, rozdział XI i XII), ustawa z 20.07.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (wymagana znajomość w całości -Dz.U.07.68.449 t.j. ze zm.), Regulamin Sejmu (Dział II rozdziały 1-6, Działu IV i IVa); Regulamin Senatu (art. 37-38, 60, 63, Dział VII-IX);
Ćw. 2. Źródła prawa a kontrola konstytucyjności norm
I . Modele kontroli konstytucyjności prawa.
1. System pozaparlamentarny
2. System parlamentarny
II. Ogólne informacje o Trybunale Konstytucyjnym
1. Pozycja ustrojowa i zasady funkcjonowania
2. Skład i struktura
2.1.Zgromadzenie Ogólne
2.2. Prezes Trybunału
3. Kompetencje Trybunału
3.1. Orzekanie w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją
3.2. Orzekanie w sprawach zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3.2. Orzekanie w sprawach zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne
organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
3.3. Orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
3.4. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych
3.5. Sygnalizowanie luk i uchybień w prawie
III. Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych
1. Przesłanki skargi konstytucyjnej
1.1.Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej
1.1.1. Zdolność do bycia podmiotem konstytucyjnych wolności i praw
1.1.2. Interes osobisty
1.1.3. Interes prawny
1.2.Zakres przedmiotowy skargi konstytucyjnej
1.2.1. Pojęcie „ustawy lub innego aktu normatywnego”
1.2.2. Zasada subsydiarności i interes realny skarżącego
1.2.2.1.„Ostateczność” w postępowaniu cywilnym
1.2.2.2.„Ostateczność” w postępowaniu karnym
1.3. Przesłanki formalne:
1.3.1. Termin. Obliczanie biegu terminu.
1.3.2. Skarga konstytucyjna jako pismo procesowe wszczynające postępowanie w sprawie. Omówienie sposobu konstruowania skargi.
1.3.3. Przymus adwokacki lub radcowski.
2. Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych
2.1. Wstępna kontrola skargi.
2.1.1.Postanowienie o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu
2.1.2.Postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia
2.2. Postępowanie dowodowe i zasięganie informacji co do wykładni
2.3. Uczestnicy postępowania
2.4.Przebieg rozprawy
2.5. Orzeczenia Trybunału i ich rodzaje
2.5.1. Umorzenie postępowania.
2.5.2. Orzeczenie o zgodności albo niezgodności normy z wzorcem kontroli
2.5.2.1.Wyroki „interpretacyjne” i „zakresowe”
2.5.2.2. Wyroki „aplikacyjne”
2.5.3. Skutki orzeczenia Trybunału
2.5.3.1. Określenie terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego
2.5.3.2.Orzeczenie Trybunału jako podstawa wznowienia postępowania
Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach: ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz.U.97.102.643 ze zm.);UCHWAŁA ZGROMADZENIA OGÓLNEGO SĘDZIÓW
TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału
Konstytucyjnego (M.P.06.72.720) Wymagana literatura podstawowa: Bogusław Banaszak, Prawo
konstytucyjne, 6. Wyd. Warszawa 2012, s. 82 – 112; s. 369 - 400. Zalecany literatura dodatkowa:
Janusz Trzciński (red.), Skarga konstytucyjna, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000;Bogumił
Szmulik, Skarga konstytucyjna. Polski model na tle porównawczym, Wydawnictwo C.H. Beck,
Warszawa 2006.
Ćw. 3. Prawo wyborcze
I Wybory – funkcje, rodzaje. Rodzaje systemów wyborczych.
1. Funkcja wyborów.
2. Rodzaje wyborów.
II Kodeks wyborczy
1. Wybory do Sejmu i senatu.
2.Wybory na urząd Prezydenta RP.
3. Wybory samorządowe
4. Wybory do Parlamentu Europejskiego.
Wymagana literatura podstawowa: Bogusław Banaszak, Prawo konstytucyjne, 5. Wyd. Warszawa
2012; s. 262 - 344. Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach: art. 96-101, 127-130
Konstytucji RP, ustawa z 12.4.2001 r., Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112. ze zm.)
Ćw. 4. Stany nadzwyczajne
1. Stan wojenny
2. Stan wyjątkowy
3. Stan klęski żywiołowej
Wymagana literatura podstawowa: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2009
(rozdział p.t. „Stany nadzwyczajne”) Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach:
Konstytucja RP (rozdział XI), ustawa z 29.08.2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach
Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.02.156.1301 ze zm.), ustawa z 21.06.2002 r. o stanie wyjątkowym
(Dz.U.02.113.985 ze zm.), ustawa z 18.04.2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U.02.62.558 ze zm.)
Ustawa z dnia 22.11.2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w
czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela (Dz.U.02. 233.1955)
Ćw. 5. Samorząd terytorialny
1. Pojęcie i istota samorządu terytorialnego
2. Organy samorządu terytorialnego i ich kompetencje
2.1 Gmina
2.2. Powiat
2.3 Województwo
3. zrzeszenia jednostek samorządu terytorialnego
4. Nadzór nad samorządem terytorialnym
Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach: Konstytucja RP roz. VII; Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. 2001 . 142. 1591 ze zm.) Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. 2001 . 142. 1592 ze zm.) Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t .j. Dz. U. 2001 . 142. 1590 ze zm.); Wymagana literatura podstawowa: Bogusław Banaszak, Prawo konstytucyjne, 5. Wyd. Warszawa 2010; s. 586 - 612.
Ćw. 6. Organy ochrony i kontroli prawa
I. Pojęcie kontroli
II. . Podmiotowy i przedmiotowy zakres kontroli NIK.
1. Konstytucyjne i ustawowe określenie podmiotu kontrolowanego
2. Konstytucyjne i ustawowe kryteria kontroli NIK
3. Organizacja Najwyższej Izby Kontroli
4. Postępowanie kontrolne
4.1. Uprawnienia kontrolerów NIK
4.2. Uprawnienia podmiotów kontrolowanych
4.3. Protokoły kontroli
4.4. Wystąpienia pokontrolne
4.5.Informacja o wynikach kontroli
5. Status pracowników NIK
III. Rzecznik Praw Obywatelskich
1. Organizacja RPO
2. Postępowanie przed RPO
3. Uprawnienia RPO
IV . Rzecznik Prawa Dziecka
V. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Akty normatywne niezbędne do pracy na ćwiczeniach: Konstytucja RP; ustawa z dnia 23 grudnia
1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz.U.07.231.1701 ze zm.). Zalecany materiał
dodatkowy: zarządzenie Prezesa NIK z dnia 1 marca 1995 r. w sprawie postępowania kontrolnego
(M.P.95.17.211) ; Ustawa z dnia 15.07.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. 2001. 14.147 ze
zm.); Ustawa z dnia 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz.U. 2000.06.69 ze zm.) ; Ustawa z dnia
29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. 2011.43.226 ze zm.); wymagana literatura podstawowa:
Bogusław Banaszak, Prawo konstytucyjne, 5. Wyd. Warszawa 2012; s. 564 - 582.