Szanowni Państwo,
poniżej - zgodnie z zapowiedzią - zamieszczam kazusy zaliczeniowe i przypominam o zasadach uzyskania zaliczenia.
1/ Osoby uczestniczące osobiście w wykładzie proszone są o rozwiązanie kazusu nr 3 oraz jednego z oznaczonych nr 1 lub 2 i przesłanie ich rozwiązania jedynie drogę e-mail'ową. Na tej podstawie dokonam zaliczenia wykładu.
Proszę upewnić się, czy ocena pozytywna została wpisana do USOS przed tzw. "zamknięciem" protokołu!
2/ Natomiast osoby, które nie uczestniczą w wykładzie osobiście - celem zaliczenia przedmiotu - powinny zglosić się przed upływem terminu "zamknięcia" USOS na mój dyżur konsultacyjny wraz z wydrukiem rozwiązania trzech kazusów aby ustnie zaliczyć objętą wykładem problematykę. Obowiązuje problematyka omówiona na wykładzie.
Kazus 1
Karol Ł. i Aniela K. współpracują sporadycznie z Zeszytami Naukowymi WS w P. wydawanymi przez WS w P. – przygotowują celem publikacji w tym czasopiśmie artykuły naukowe. Przy czym nie są pracownikami wydawcy lub redakcji tego czasopisma. Każdorazowo zawierana jest z nimi umowa o publikację danego tekstu w konkretnym numerze – na podstawie tej umowy przenoszą na wydawcę wyłączne prawa autorskie na polach eksploatacji wymienionych w art. 50 PrAut.
Aniela napisała artykuł o aspektach prawnych działalności naukowej, natomiast Karol o zmianach w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oba teksty ukazały się w ZN WS w P. Przy czym artykuł Anieli bez uzgodnienia z nią został skrócony przez redakcję o ok. 25% objętości, natomiast tekst Karola w podobnych okolicznościach o ok. 5% pierwotnej objętości. Sytuacja taka oburzyła ich oboje, bo ich zdaniem zabieg ten zmienił zupełnie sens przekazu jaki miał wynikać z tych opracowań w sposób, który istotnie podważył ich − uznane powszechnie – kompetencje naukowe. W wyniku ich interwencji, redaktor naczelny w imieniu wydawcy pisma oświadczył, że zmiany te były konieczne, bo zabrakło miejsca na ważną publikację JM Rektora WS w P., co wynikło nagle i niemożliwe było uzyskanie stosownej zgody od autorów, co już samo przez się prawnie uzasadnia ich wprowadzenie. Ponadto wyjaśnił, że to nie oni, a wydawca jest wyłącznym podmiotem praw autorskich – bo na podstawie umowy o przeniesienie praw autorskich zapłacono im za oba teksty w całości mimo ich faktycznego zmniejszenia, a tym samym miał prawo do takiego „okrojenia” tekstów; w efekcie ich roszczenia nie mają żadnych podstaw prawnych.
Anielę przekonała ta argumentacja i oświadczyła, że nie będzie podejmowała dalszych czynności w celu ochrony praw do swojego tekstu. Natomiast Karol postanowił dochodzić, w jego przekonaniu naruszonych praw autorskich, na drodze sądowej. Zgłosił żądanie o zaniechanie rozpowszechniania pisma z „okrojonymi” artykułami swoim i Anieli oraz zniszczenie wydrukowanych już egzemplarzy na koszt wydawcy, a ponadto zażądał dla siebie i dla Anieli zadośćuczynienia za doznaną krzywdę „moralną” w wysokości po 8000 zł. Uzasadnił to tym, że wydawca nie nabył prawa do zmiany treści utworu ze względu na szczególny charakter tych uprawnień, a ponadto jako współautor czasopisma może dochodzić stosownej ochrony naruszonych praw, także w imieniu tych współautorów, którzy nie zgłaszają sami żądań, jeśli roszczenia dotyczą całości utworu, jak jest w tym przypadku, skoro artykuł Anieli jest częścią czasopisma.
Pytania:
- Kto i jakie prawa nabywa do czasopisma i jego elementów?
- Czy wydawca w sytuacji opisanej w kazusie nabył prawo do wprowadzenia zmian objętościowych utworów Anieli i Karola?
- Czy roszczenia zgłoszone przez Karola są dostosowane do rodzaju naruszonych praw?
- Czy Karol w zaistniałym stanie faktycznym może dochodzić jako współautor czasopisma roszczeń o zadośćuczynienie za krzywdę na rzecz Anieli?
Kazus 2
Artur B. jest doktorantem na studiach humanistycznych. W trakcie studiów przygotowuje pod kierunkiem opiekuna naukowego publikacje, które dokumentują postęp jego studiów. Publikacje te wydawane są w czasopiśmie elektronicznym działającym na jego wydziale. Wydawnictwo to zawiera z autorami umowę licencji niewyłącznej, która między innymi zawiera klauzulę, z której wynika, że autor zapewnia, iż „realizacja wydania jego dzieła nie narusza praw osób trzecich”.
Aktualnie Artur B. przygotowuje opracowanie składające się z tekstu oraz ilustracji. Tekst oparty jest o opracowania innych autorów - częściowo opublikowane, a częściowo uzyskane przez Artura B. jako materiały konferencyjne przekazywane jedynie uczestnikom konferencji. Natomiast ilustracje to zdjęcia fotograficzne - niekiedy zdjęcia konkretnych, dających się zidentyfikować ludzi, często anonimowych dla Artura B. Materiał ilustracyjny Artur B. pozyskał w ten sposób, że częściowo są to zdjęcia jego autorstwa, a częściowo „ściągnął” je z Internetu z bardzo różnych stron „www”. Po przygotowaniu swojego opracowania przekazał cały przeznaczony do wydruku tekst redakcji czasopisma i z niecierpliwością oczekuje na ukazanie się tej publikacji. Tymczasem jednak wydawnictwo po kilku dniach zgłosiło zastrzeżenia dotyczące możliwości legalnego opublikowania przekazanych przez Artura B. materiałów. Zażądano od niego udokumentowania, że możliwa jest publikacja fotografii przedstawiających rozpoznawalne na nich osoby fizyczne, a dodatkowo, iż ma prawo wykorzystać fragmenty opracowań pozyskanych jako materiały konferencyjne. Artur B. bardzo zdenerwował się tą sytuacją i oświadczył, że z przekazanego wydawcy materiału przecież wynika, iż publikacja w tym zakresie jest legalna. Uzasadnił to następująco - częściowo zdjęcia są wykonane przez niego, a więc nie musi sobie sam udzielać zgody na ich wykorzystanie, a osoby które sfotografował nie sprzeciwiały się temu, więc wyraziły w ten sposób zgodę na ich wykorzystanie. Częściowo zdjęcia te „ściągnął” z Internetu, z powszechnie dostępnych stron, czyli uznać należy, że zostały tam zamieszczone do publicznego wykorzystania. Były to zresztą często strony zagraniczne, wobec czego zdjęcia te nie są przecież w Polsce chronione. Natomiast odnośnie do materiałów konferencyjnych oświadczył, że korzysta z nich w ramach prawa cytowania i zawsze podaje autorstwo przejmowanego tekstu oraz, iż są to materiały z konkretnej konferencji, której był „oficjalnym” uczestnikiem, a więc ma prawo z nich korzystać.
Wydawca uznał jednak, że nie jest to wystarczająca podstawa legalizacji wykorzystania tych materiałów i odmówił realizacji wydania publikacji Artura B.
Pytania:
1) Jakiego rodzaju dobra z zakresu własności intelektualnej chronione na rzecz innych podmiotów Artur B. włączył do struktury swojego opracowania i czy jest to dopuszczalne?
2) Czy fakt, że dobra własności intelektualnej pochodzą z zagranicy oznacza, że nie są one chronione w Polsce i można je wykorzystać, przykładowo - w taki sposób jak wynika ze stanu faktycznego kazusu?
3) Czy istotnie włączenie materiałów konferencyjnych w okolicznościach wynikających z kazusu, mieści się w granicach prawa cytowania (inaczej tak zwanego „cytatu dozwolonego”)?
4) Jaki jest status prawny materiałów dostępnych na stronach Internetowych, a które stanowią dobra prawne prawa własności intelektualnej?
Kazus 3
Karol P. pracownik jednej ze szkół wyższych sprawuje opiekę nad doktorantami. Jednocześnie prowadzi badania naukowe w zakresie nauk ścisłych. Wymagają one wielu żmudnych czynności polegających na obserwacji zaplanowanych eksperymentów, utrwalania wyników cząstkowych o różnych porach doby (często w nocy) oraz prowadzenia skomplikowanych obliczeń w oparciu o formuły opracowane przez Karola P. W działaniach takich pomaga mu doktorant - Stefan Z., który wielokrotnie wyręcza w tym zakresie swojego opiekuna naukowego. Ponieważ wymagało to wiele czasu i wysiłku, Karol P. pragnąc odwdzięczyć się Stefanowi Z. - zaproponował mu, że w opracowaniu badań, które zostanie opublikowane jako artykuł naukowy Stefan Z. wskazany zostanie jako współautor z 10% udziałem we wspólnym prawie autorskim. Tak też się stało – artykuł zawierający przedstawienie badań oraz opracowanie ich wyników napisany przez Karola P. wydany został na podstawie umowy określonej jako licencja wyłączna, a Stefan Z. otrzymał od wydawcy, jako współautor - 10% honorarium. Po 7 latach Karol P. dokonał tłumaczenia tego artykułu na język angielski i opublikował go w zagranicznym wydawnictwie jako utwór wyłącznie swojego autorstwa. Z treści tego tłumaczenia nie wynikało, że oparty jest on o pierwotne opracowanie opublikowane w języku polskim.
Po roku od tej publikacji Karol P. otrzymał list polecony od Stefana Z., w którym były doktorant, a aktualnie pracownik naukowy, wyraził oburzenie, że bez jego zgody nastąpiło wydanie tłumaczenia wspólnego opracowania. Zagroził, że jeśli nie zostanie publicznie przeproszony i wskazany jako autor opracowania źródłowego w publikacji angielskojęzycznej będzie dochodził ochrony swoich praw osobistych i majątkowych. Ponadto zawiadomi wydawcę polskiej i angielskiej wersji artykułu, że doszło do naruszenia licencji wyłącznej pierwotnego wydawcy. A dodatkowo zawiadomi pracodawcę Karola P. o naruszeniu zasad etyki naukowej celem wszczęcia przeciwko byłemu promotorowi - postępowania dyscyplinarnego.
Zadanie:
- mając na względzie powyższy stan faktyczny,
- oceń, jakie uprawnienia do pierwotnego utworu (artykułu w języku polskim) nabył Stefan Z. i czy jego żądania w stosunku do Karola P. są prawnie uzasadnione,
- oceń, czy postępowanie Karola P. narusza prawa wydawców polskiej i angielskojęzycznej wersji artykułu
– uzasadnij swoją ocenę wskazując podstawę prawną.