Zapraszamy serdecznie do udziału w cyklu spotkań "Wprowadzenie do filozofii rządów prawa", organizowanym przez Studenckie Koło Naukowe Filozofii Prawa.
W ramach cyklu omówimy podstawowe założenia i odmienne interpretacje idei rządów prawa. Cykl stanowi wprowadzenie w tematykę spotkań Koła w roku akademickim 2023/2024.
Terminy spotkań:
25.10: Lon L. Fuller, "Sprawa grotołazów"
01.11: Przerwa (wszystkich świętych)
08.11: Tomasz Pietrzykowski, "Ujarzmianie Lewiatana" (fragment)
15.11: Przerwa (święto uniwersytetu)
22.11: Brian Tamanaha, "On the Rule of Law: History, Politics, Theory" (fragment)
29.11: Martin Krygier, "Cztery pytania o rządy prawa", cz. 1 i 2
Prowadzenie: Prof. Maciej Pichlak, opiekun SKN Filozofii Prawa
Jeśli jesteś zainteresowana/y udziałem w cyklu, skontaktuj się mailowo: maciej.pichlak
uwr.edu.pl
Idea rządów prawa znalazła się dzisiaj w paradoksalnym położeniu. Z jednej strony, chyba żadna inna zasada nie stała się do tego stopnia „globalnym projektem” i nie zyskała tak powszechnego uznania na wszystkich kontynentach. Rządzy prawa wymieniane są w dziesiątkach konstytucji (w tym w polskiej, jako zasada „demokratycznego państwa prawnego”). Powołują się na nie niemal wszyscy liderzy polityczni na świecie: od reprezentantów zachodnich demokracji, przez przywódców państw wyznaniowych jak Iran czy Afganistan, po autokratów pokroju Władimira Putina.
Z drugiej strony, ta powszechność każe stawiać pytanie, czy rządy prawa nie stały się pustym pojęciem, czysto retorycznym ozdobnikiem? Badania pokazują, że pomimo szczytnych deklaracji polityków, realne poszanowanie dla rządów prawa na świecie w ostatnich latach regularnie spada. Niektórzy oskarżają zaś samą ideę o bycie narzędziem służącym globalnej dominacji kapitału i umacnianiu neoliberalnego porządku gospodarczego.
Do tych kontrowersji dochodzą wyzwania związane z rosnącą popularnością populistów w państwach demokratycznych. Działania rządów w takich krajach jak Węgry czy Polska, dążących do budowy „nieliberalnych demokracji”, rodzą nowe spory o zasadę rządów prawa. Podczas gdy większość środowisk prawniczych wskazuje na naruszenia tej zasady, rządzący i ich zwolennicy twierdzą, że to właśnie ich działania służą właściwie pojmowanym demokracji i rządom prawa.
Kto ma rację w tych sporach? Odpowiedź na to i inne pytania wymaga zrozumienia, na czym polega idea rządów prawa. Temu właśnie ma służyć nasz cykl. Przyjrzymy się w nim historycznym źródłom rządów prawa, istocie i różnym odmianom tej idei oraz celowi, jakiemu ona służy.
Spotkania będą miały charakter seminaryjny: będziemy omawiać i dyskutować zaproponowane do lektury teksty, poświęcone różnym aspektom idei rządów prawa.